Mall Of İstanbul Mekanik Tesisatı
Mall Of İstanbul’ un Mekanik Tesisat Projesi hakkında bilgi verir misiniz?
Mall Of İstanbul Mekanik Tesisat projemizin , altta AVM üstte Rezidans ve Ofis katlarından oluşmaktadır. Ofis Bloğunu VRV ile ısıtıp soğutuyoruz. Böyle yapmakla o binada kazan dairesinden kurtuluyoruz. Ofislerde, sıcak su teminini ise tezgah altı termosifonlar ile çözüyoruz. 25 ‘C ye ısıttığımız suyu insanları üşütmeden el yıkamaları için kullanıyoruz. Bu şekilde maliyeti düşürüyoruz. Rezidanslarda radyatörlü ortam ısıtması yapıyoruz. Tepede bir kazan dairesi var, yoğuşmalı kazanda ürettiğimiz enerjiyi katlara yolluyoruz. Substationlarımız var, özelliği çift eşanjörlü olması. Faydası, kat bazında su kaçağı söz konusu olursa, dairenin içinde dolaşan üç kova su çıkıyor, bu konuyu böyle çözerek ileride çıkacak sorunları minimize ettik. Dış hava duyar elemanıyla radyatöre giden suyun sıcaklığını ayarladık. Dolayısıyla ciddi bir enerji tasarrufu sağladık. Binamız bloğunun tepesinde bir yoğuşmalı kazanlardan oluşan kazan dairemiz, oradan aşağıya inen kalorifer hatlarımız var, subsitationlara ulaşıyor, oradan da sıcak suyumuzu ve radyatörlerimizin ısıtma suyunu elde ediyoruz. Çift eşanjörlü olmasından dolayı ileride çıkacak problemleri minimize ediyoruz.
İlk yatırımımız biraz yüksek maliyetli oluyor ancak bir dairenin uğrayacağı hasar ile tüm dairelerin zararı ziyanı Mall of İstanbul mekanik tesisat projesi dikkate alınırsa yüksek özellikli rezidanslarda önemli problemler önlenmiş oluyor. AVM kısımlarını da su kaynaklı ısı pompası ile çözüyoruz. Bir şey daha uyguladık burada. Rooftop koyabileceğimiz her yere rooftop koyduk. Kalan yerlere su soğutmalı ısı pompası koyduk. Rooftop iki cins kullanıldı. Su soğutmalı ve hava soğutmalı. Nedeni hava soğutmalı ısı pompası kullandığımızda ne kazandan hat çekiyorum ne kuleden. İstanbul’ un ikliminin şansını kullanıyoruz. Ankara’da olsa bu çözümü kullanmayabiliriz. Belki doğal gazlı uygulamalar yapmak durumunda kalabiliriz, ancak İstanbul’da buna gerek kalmıyor.
AVM nin ortak mekanlarının soğutmasını nasıl sağlıyorsunuz?
AVM nin ortak mekanlarını mekanik tesisat hava soğutmalı rooftoplar ile ısıtıp soğutabiliyoruz. En önemlisi bu mekanlarda soğutma ihtiyacı senenin en az sekiz ayı gerekiyor. 4 ay da free cooling ile geçirebilme durumuna sahibiz. Rooftoplarda bunu yapabiliyor. Doğalgaz kullanmadan gerçekleştirebiliyoruz. İstanbul koşullarında en soğuk ayda bile hava 8-10 derece. Rooftopların COP si 3 ün üstünde. Bu durumda doğalgaz kullanmaktan daha avantajlı oluyoruz. İç mekanda ise su soğutmalı rooftop ile geçiriyoruz. Burada bir yeni uygulamamız oldu. Kazan dairesinden suyu pompa ile bir kata basıyoruz, pompadan çıkıp gidiş ve dönüş hattını ring attık. İsteyenlerin istediği noktadan istediği miktarda su çekmesini sağladık. Tek şaft kullandık. Yuvarlak bir kollektör düşünün.
Bu çözümün boru maliyeti oluyor. Mal sahibi ile görüştük. Çözümün getirdiği esneklik olumlu karşılandı. Sonucunu aldığımız zaman buraya ilave cihaz koyduğumuzda yeter mi yetmez mi söz konusu olmayacak. AVM lerde koyabiliyorsak hava soğutmalı, koyamıyorsak su soğutmalı rooftopları kullandık.
İç mekanlarda (mağazalarda) soğutmayı nasıl sağlıyorsunuz?
Mekanların içindeyse mağazalarda su kaynaklı ısı pompaları kullandık. Yanı sıra iç ünitelerin arkasına ekonomizer taktık. İç hava ve dış hava sıcaklığını ölçüyoruz. Free Cooling yapabiliyoruz. Dış hava iç havadan soğuk ise dış havayı alıyor, içeri giren artı hava koridora, koridordan Atrium’ a buradan da binanın tepesinden çıkıp gidiyor. Hem mağazayı hem koridoru soğutuyor, hem de az para harcanıyor. Bu uygulamayı Torium Alışveriş Merkezi’nde mimarisinin müsait olması nedeniyle uyguladık. Torium Alış Veriş Merkezi’nde ön ve yan cephelerine, Atrium tepesine açılabilir camlar koyduk. Yağmur yok ise gece camlar açılıyor, sabaha kadar bina soğuyor, öğle saatlerine kadar soğutma ihtiyacımız olmadan binanın içerisindeki serinlikle yazın idare edebiliyorsunuz. Mall Of İstanbul’un mimarisi bu sisteme izin vermedi. Yatırımcıya şunu söylüyorum. Mimarı seçtiğinizde bizimle irtibata geçin. Geçen gün İstanbul’da bir otel projesi için otelin mimarı ile görüştük. Burada en güzel çözüm şekli üç borulu VRV’dir dedik. Buna göre yaparsak istediğiniz katı çalıştırırsınız, kimini ısıtır, kimini soğutursunuz dedik. Üç borulu olmasıyla en ekonomik çözüme ulaştığını belirttik. Böylece COPsi üçe katlanıyor. Kat bazında çözüm için mimar bize yer ayırdı. Mükemmel bir çözüm oldu. Herkes memnun. Bu nedenle üniversitelerde mimar ile makina mühendisi (iklimlendirme konusunda) birlikte eğitim aldıkları dersler olmalı düşüncesindeyim. Bir mimar projesine başlarken ısıtma ve soğutmada ekonomi ve avantajlar sağlayacak sistemleri göz önüne alırsa ülkemize faydalı bir proje oluşturabilir.
AVM otoparklarında duman kontrollerini nasıl sağladınız?
AVM otoparklarında hava akımınıkontrol etmek, yönlendirmek ve tahliye etmek için jet fanları (itici kuvvet fanları)kullanıyoruz. Kiriş boşluğu varsa jet fanı bir miktar gömerek yükseklikten ciddi bir avantaj yakalıyoruz. Eğer yoksa bile jet fanların olmadığı bölgelerde bir ferahlık elde ediliyor. Kanallar kullanıldığında ise araçların çarpması söz konusu olabiliyor. Jet fanların fiyatları eskisinden daha makul.
Mall of İstanbul’ da gri su arıtmasını nasıl yaptınız?
Böyle sistemlerde önerimiz, yağmur suyunu rezervuarlarda kullanmaktır. Gri su sistemi henüz çok şart görünmüyor. Biz yağmur suyunu iki rögarda topluyoruz. Birinin dolmasıyla su taşarak diğer rögara geçiyor, çamurunu ve pisliğini bırakıyor, dalgıç pompa ile alabildiğimiz kadarını alıp aşağıdaki bir depoya taşıyoruz. Bu uygulamayı Torium Tower’da yaptık. Mall Of İstanbul’da ise gri su arıtmasını şöyle yaptık. Konutların gri suyunu aldık arıttık, AVM’nin tuvaletlerinde kullandık. Drenajlar ile topladık. Konutlardan gelen gri suyu arıtıp konutlara vermem zor, nedeni üç zonum var, elektrik harcaması gerekli olacak. Üst katlardaki konutlardan AVM’ye aktarmak daha verimli. Filtre giderini AVM verecek, menfaatini de AVM sağlayacak. Bu sistemde genellikle ben yağmur suyunu tuvaletlerde kullanmayı öneriyorum. Bir kum filtresinden geçirip filtre edebiliyoruz. 12 ayın 6 ayında tasarruf edebiliyoruz. Nerede biriktiriyoruz? Yukarıdaki bir pompa ile aşağıdaki bir depoya aktarıyoruz. Depoyu üç gözlü yapıyorum. Birincisi küçük göz, tortu orada birikiyor. İkincisi depoda kum filtresi var, birinci depodan ikinci depoya geçen su kum filtresinden geçip üçüncü depoya aktarılıyor. Oradan da hidrofor rezervuarlara basıyor. İki veya üç emniyet koyuyoruz.
Akıllı binalarda enerji verimliliği nasıl artar?
Akıllı Binalarda oturmak ilk yatırım maliyeti hariç ucuza gelebilir. Buradaki önemli faktör işletmedir. İşletmedeki mühendislerimiz son derece bilgili. Son yirmi yıldır çok tecrübe kazandık. Ancak işletme müdürü genelde mühendis değil. Burada ücret faktörü işin içine giriyor. Tecrübeli bir mühendis işletmede yoksa bir kaç yüz milyon harcanan tesisat bilgisiz ellerde yeterince verimli çalışamıyor. Dışarıdan hizmet almak da olamaz. Her gün her an mühendisin takibinde olması gereken bir sistemden bahsediyoruz. Ben hesap yaparken cihazlarda emniyet için %10 fazla kapasite seçsem maliyet %5 artar. Tam hesap ile doğru sistem yapalım,
maliyetleri artırmayalım. Ben burada işletmenin çok akıllıca yapılması gerektiğine dikkat çekmek istiyorum. Bir derece düşük veya yüksek ısıtıp soğutulsa %10 ekonomi sağlayabilirsiniz.
Kollektör hakkında bilgi verir misiniz?
Mall Of İstanbul’da kollektör 2 metre çapında 65 metre boyunda kuruldu. Tüm sistemden gelen su bir ucundan giriyor öbür ucundan pompalar ile her kata basılıyor. Kollektördeki suyun sıcaklığı ölçülüyor. Eğer suyun sıcaklığı 30 derecenin üzerine çıkmaya başlamışsa birinci kulenin pompası devreye giriyor, eğer hala yükseliyorsa iki, üç, dört ve onuncu pompa devreye giriyor. Isıyı 30 derece tutmak üzere. Su soğutmalı ısı pompası için, kışında suyun sıcaklığı 25 derecenin altına inmeye başlamışsa birinci kazanın pompası devreye giriyor, 2,3,4,5, kazan devreye giriyor, 30 dereceye çıkartıp bırakıyor. Dolayısı ile bizim kazan su sıcaklığımız 25-30 derecede çalışıyor.
Yoğuşmanın maksimumunu elde ediyoruz, en yüksek verimle de kazandan faydalanıyoruz.
Otomasyonu nasıl sağladınız?
Tüm otomasyonu pompalar ile sağladık. Sistem son derece pratik. Kollektörü kazan dairesine koyuyorum. Sıfır izolasyon. AVM leri ısıtıpsoğutuyoruz. Son derece verimli oldu.
Aşağıda kaynak adresi belirtilen ve değerli tecrübelerinin paylaşılmasına izin veren Sn. Cevat Tanrıöver Hocamıza sonsuz teşekkür ederiz.